بیوگرافی مهمت (محمد) دوم: فاتح قسطنطنیه

مهمت دوم (زاده 10 فروردین سال 811 شمسی در ادیرنه – مرگ 13 اردیبهشت 860 شمسی) که با نام فاتح نیز شناخته می‌شود، هفتمین پادشاه امپراتوری عثمانی بود. او در طول دو دوره پادشاهی خود (823 تا 825 و830 تا860 ) فتوحات بسیاری را رقم زد و قلمرو عثمانی را به طور قابل توجهی گسترش داد.
محمد فاتح را می‌توان حلقه‌ی اتصال و میراث‌دار امپراتوری اولیه‌ی عثمانی (که توسط عثمان غازی بنیان گذاری شد) دانست.

دوران کودکی و جوانی: پرورش یک فاتح

مهمت (محمد) دوم در 10 فروردین سال 811 شمسی در ادیرنه، پایتخت وقت امپراتوری عثمانی، متولد شد. پدر او سلطان مراد دوم، فاتح بخش‌های وسیعی از یونان و بالکان بود و مادرش هما خاتون، بانویی با نفوذ در دربار به شمار می‌رفت.
مهمت از همان سنین پایین تحت تعلیم علمای برجسته‌ی مسلمان قرار گرفت. ملا گورانی، فقیه‌ی حنفی و آک شمس‌الدین، ادیب و شاعر ترک، از جمله معلم‌های او بودند. مهمت در کنار آموزش‌های دینی و ادبی، فنون جنگی و سوارکاری را نیز فرا گرفت.
تعلیمات اسلامی نقش مهمی در شکل‌گیری شخصیت مهمت دوم داشت. او با مطالعه‌ی متون دینی، رویای احیای خلافت اسلامی و فتح قسطنطنیه، پایتخت امپراتوری روم شرقی (بیزانس)، را در سر می‌پروراند. قسطنطنیه که در آن زمان تنها بقایای امپراتوری روم شرقی محسوب می‌شد، برای مسلمانان نماد قدرت مسیحیت و مانعی بر سر راه گسترش اسلام به اروپا به شمار می‌رفت.
در سن ۱۱ سالگی، مهمت به فرمان پدرش به عنوان فرماندار آماسیه منصوب شد. این اقدام مراد دوم، هم جنبه‌ی آموزشی برای پسرش داشت و هم او را برای تصدی منصب‌های بالاتر آماده می‌کرد. در دوران فرمانداری آماسیه، مهمت با مسائل سیاسی و اداری آشنا شد و تجربه‌ی ارزشمندی به دست آورد.
جهت تماشا‌ی آنلاین یا دانلود سریال مهمت سلطان فتوحات با زیرنویس فارسی اختصاصی بر روی نام سریال که رنگی شده کلیک کنید.

سلطنت دوره اول مهمت سلطان فتوحات و جنگ او با صلیبیون

در سال 823، در حالی که مهمت تنها ۱۲ سال داشت، پدرش مراد دوم از سلطنت کناره گرفت. شورای سلطنت، مهمت را به عنوان جانشین پدر انتخاب کرد. با وجود سن کم، مهمت با درایت و زیرکی امور سلطنت را در دست گرفت.
اولین چالش مهم دوران سلطنت او، رویارویی با نیروهای صلیبیون به رهبری یانوش هونیادی، فرمانروای مجارستان، بود.
پادشاه لهستان (ولادیسلاو) که از قدرت‌گیری عثمانی نگران بود، به منظور اخراج مسلمانان از سرزمین های اروپایی با حمایت پاپ اوژن چهارم در نبرد وارنا به نیروهای عثمانی حمله کرد. پیش از جنگ، مهمت پدرش را با نوشتن نامه ای از شرایط با خبر کرد و به او گفت: “اگر شما سلطان هستید بیایید و ارتش خودتان را رهبری کنید. اگر من سلطان هستم به شما دستور می دهم بیایید و ارتش مرا رهبری کنید.” با وجود تلفات سنگین، در نهایت نیروهای عثمانی در ۱۹ آبان ۸۲۳ شمسی پیروزی بزرگی به دست آوردند. این پیروزی، موقعیت مهمت دوم را در داخل امپراتوری عثمانی تثبیت کرد و او را به عنوان رهبری قدرتمند به همگان شناساند.
با این حال، پیروزی در وارنا مقطعی بود. مراد دوم که از بازگشت احتمالی صلیبیون هراس داشت، دوباره بر تخت سلطنت نشست تا با تجربه‌ی خود به مقابله با آن‌ها بپردازد. مهمت دوم نیز به عنوان ولیعهد به پدرش یاری رساند.

تبعید شدن مهمت سلطان فتوحات به مانسی

در سال 825، مراد دوم بار دیگر از سلطنت کناره گرفت و مهمت دوم دوباره به قدرت رسید. اما این دوره نیز کوتاه بود. یکی از شاهزادگان عثمانی به نام مصطفی، علیه برادرزاده‌اش مهمت شورید و با حمایت برخی از امرای عثمانی، توانست بر تخت سلطنت تکیه زند. مهمت دوم که در آن زمان تنها ۱۴ سال داشت، ناچار به تبعید به مانسی شد.

بازگشت مهمت به سلطنت و کشته شدن سلطان مصطفی در جنگ با صرب‌ها

دوره‌ی تبعید، دوران سختی برای مهمت بود. او در این مدت، شاهد آشفتگی و بی‌ثباتی در امپراتوری عثمانی بود. مصطفی، سلطنت را به خوبی اداره نمی‌کرد و امپراتوری با تهدیدهای خارجی مواجه بود. این شرایط، مهمت را مصمم‌تر به بازپس‌گیری سلطنت و اجرای اصلاحات مورد نظر خود کرد.
در سال 830، فرصت برای مهمت دوم فراهم شد. سلطان مصطفی در جنگی با صرب‌ها شکست خورد و به دست سربازان خود کشته شد. با مرگ مصطفی، بار دیگر راه برای سلطنت مهمت هموار شد. او با حمایت جان‌نثاران و سپاهیان وفادار خود به ادیرنه بازگشت و برای بار دوم بر تخت سلطنت نشست.

فتح قسطنطنیه توسط مهمت

مهم‌ترین فتح دوران سلطنت مهمت دوم، بدون شک، فتح قسطنطنیه زمانی که تنها ۲۱ سال سن داشت، بود. این شهر، پایتخت امپراتوری روم شرقی، برای قرون متمادی در برابر مسلمانان مقاومت کرده بود.
مهمت دوم با پشتکار و استفاده از فناوری‌های جدید مانند توپ، موفق به فتح این شهر شد. حصره‌ی قسطنطنیه در سال 832 شمسی آغاز شد. مهمت دوم با استفاده از توپ‌های عظیم خود، به دیوارهای مستحکم شهر آسیب جدی وارد کرد. علی‌رغم مقاومت شدید نیروهای بیزانسی، سرانجام در 8 خرداد سال 832 شمسی، نیروهای عثمانی موفق به فتح قسطنطینیه شدند. این پیروزی، نقطه‌ی عطفی در تاریخ امپراتوری عثمانی محسوب می‌شود.
پیش از امپراطوری عثمانی، امپراطوری سلجوقیان نیز با امپراطوری روم شرقی درگیر جنگ بودند. سلجوقیان با پیروزی در نبرد ملازگرد (450 شمسی-1071 میلادی) ضربه‌ای کاری به امپراتوری روم شرقی زدند و زمینه‌ساز پیشروی‌های بعدی مسلمانان به سمت آسیای صغیر شدند. شما میتوانید نبردهای سلجوقیان با امپراتوری روم شرقی را در سریال آلپ ارسلان سلجوقیان بزرگ مشاهده کنید. این پیشروی‌ها در نهایت به فتح قسطنطنیه توسط مهمت فاتح انجامید.

پیامدهای فتح قسطنطنیه

فتح قسطنطنیه پیامدهای مهمی در پی داشت. امپراتوری روم شرقی که برای قرون متمادی در برابر مسلمانان مقاومت کرده بود، منقرض شد. شهر قسطنطنیه به استانبول تغییر نام یافت و به پایتخت جدید امپراتوری عثمانی تبدیل گشت.
این پیروزی، نفوذ و قدرت عثمانی را در منطقه‌ی شرق مدیترانه و بالکان به میزان قابل توجهی افزایش داد. مهمت دوم نیز با لقب «فاتح» در تاریخ شناخته شد. این پیروزی امپراتوری روم شرقی را منقرض کرد و امپراتوری عثمانی را به عنوان قدرتی بزرگ در منطقه تثبیت نمود و اهمیت کنترل دریای مدیترانه را برای عثمانی آشکار ساخت. این فتح، زمینه‌ساز توجه بیشتر عثمانی به نیروی دریایی خود و در نهایت ظهور دریاسالارانی قدرتمند مانند بارباروس خیرالدین (جهت تماشا و دانلود سریال بارباروس خیرالدین فرمان سلطان کلیک کنید) شد.

فتح آنادولی و جنوب شرقی اروپا توسط مهمت سلطان فتوحات

پس از فتح قسطنطنیه، مهمت نام خود را به ” قیصر روم ” تغییر داد و به عنوان امپراتور روم شرقی شناخته شد. او در ادامه‌ی سلطنت خود به فتوحات خود ادامه داد و آنادولی (ترکیه امروزی) و جنوب شرقی اروپا را فتح کرد. مهمت دوم علاوه بر فتوحات، اصلاحات بسیاری را در دولت عثمانی به وجود آورد. او سیستم دیوانی را ساماندهی کرد، ارتش را تقویت کرد و قوانین جدیدی وضع کرد.

مرگ مهمت

مهمت دوم در سال 860 شمسی و پس از ۳1 سال سلطنت در حالی که عازم لشکرکشی به سمت مال‌تپه در قسطنطنیه بود، به بیماری مبتلا گردید و درگذشت. وی چندی پیش از آن، فتوحات جزیره رودس و جنوب ایتالیا را آغاز نموده بود و حتی در اندیشه فتح مصر و اعلام خلافت پس از انقراض خلافت عباسیان به سر می‌برد. لکن، اجل مهلتش نداد و چند روز پس از ابتلاء به بیماری، در سن ۴۹ سالگی دار فانی را وداع گفت و پسرش بایزید دوم جانشین او شد.
پیکر سلطان محمد در مسجد فاتح به خاک سپرده شد. او امپراتوری عثمانی را در جایگاهی به مراتب قدرتمندتر از زمان به سلطنت رسیدنش، رها کرد. او نه تنها فاتحی مقتدر بود، بلکه به عنوان یک اصلاح‌گر و حامی علم و هنر نیز شناخته می‌شود.